بلانکیت چیست و چرا جان شما در خطر است؟

بلانکیت یا جوهر قند چیست و چرا در تولید قند استفاده می‌شود؟

در صنایع تولید قند، برای بهبود ظاهر و افزایش سفیدی محصول، اغلب از ماده‌ای به نام «بلانکیت» یا «جوهر قند» استفاده می‌کنند. این ماده یک جامد کریستالی است که رنگ آن از سفید تا زرد روشن متغیر بوده و بویی شبیه دی‌اکسید گوگرد (SO2) دارد.

بلانکیت به عنوان یک سفیدکننده و رنگ‌بر عمل می‌کند و در فرآیند تولید، گاز دی‌اکسید گوگرد (SO2) تولید می‌شود که تا حدی در محصول باقی می‌ماند. این گاز خواص نگهدارنده دارد اما نکته نگران‌کننده این است که در بسیاری از کارخانه‌های تولید قند در ایران، از بلانکیت برای سفید کردن در فرایند تولید قند کله و قند کله شکسته شده استفاده می‌شود، در حالیکه این اقدام در اغلب کشورهای جهان غیرقانونی و ممنوع است.

کاربرد بلانکیت در صنایع تولید قند؛ ممنوعیت جهانی و وضعیت ایران

سدیم دی‌تیونیت کاربردهای فراوانی در صنایع دارد، از جمله:

• رنگ‌زدایی و سفیدکنندگی در صنعت نساجی

• رنگ‌بری پارچه‌ها، لباس‌ها و منسوجات

• سفید کردن شکر، صابون، روغن‌ها و خمیر چوب

• تصفیه آب و گاز، تهویه آکواریوم‌ها

• در صنعت لاستیک‌سازی به عنوان جاذب اکسیژن

• عکاسی جهت کمک به تصویر مثبت بر روی فیلم سیاه‌وسفید

• استفاده خانگی برای پاک‌کردن رنگ از لباس‌های اشتباهی‌شسته‌شده

اگرچه این کاربردها در صنایع غیرغذایی کاملاً رایج است، اما استفاده از آن در صنعت غذا، به‌ویژه تولید قند، به شدت مورد بحث و انتقاد قرار دارد.

عوارض مصرف بلانکیت و تأثیرات خطرناک گاز دی‌اکسید گوگرد (SO2)

استفاده از بلانکیت و وجود باقی‌مانده گاز SO2 در محصولات قندی می‌تواند باعث بروز مشکلات متعددی از جمله موارد زیر می شود:

• اختلالات گوارشی: SO2

  • می‌تواند پرزهای روده و معده را از بین ببرد و باعث سوءهاضمه، درد معده و التهاب شود.

  • این اختلالات در بلندمدت می‌توانند مشکلات جدی مانند زخم معده و بیماری‌های التهابی روده ایجاد کنند.

• مشکلات تنفسی

  • تنفس گاز دی‌اکسید گوگرد موجب تحریک ریه‌ها، التهاب مجاری تنفسی و بروز مشکلاتی مانند آسم و برونشیت می‌شود.

• حساسیت‌های پوستی و چشمی

  • تماس با SO2 ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک، قرمزی و خارش پوست و چشم شود.

• افزایش خطر ابتلا به سرطان

  • مطالعات علمی نشان داده‌اند که SO2 دارای خاصیت سرطان‌زایی است و مصرف مواد غذایی حاوی این ماده می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش را افزایش دهد.

استانداردهای جهانی و قوانین مربوط به بلانکیت و SO2

سازمان بهداشت جهانی (WHO) و اتحادیه اروپا استفاده از بلانکیت در مواد غذایی را ممنوع اعلام کرده‌اند. همچنین در این استانداردها، میزان مجاز SO2 در محصولات غذایی باید بسیار کم و در حد صفر نزدیک باشد.

در استانداردهای ایران نیز حداکثر میزان مجاز SO2 در مواد غذایی 10 قسمت در میلیون (ppm) تعیین شده است. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که حتی مقادیر پایین SO2 سلامتی خطرناک بوده و توصیه می‌شود به کلی حذف شود.

چگونه قند بدون بلانکیت را تشخیص دهیم؟

برای پیشگیری از مصرف قندهای حاوی بلانکیت و SO2، نکات زیر را رعایت کنید:

• از خرید قند و نبات‌هایی که رنگ بسیار سفید و غیرطبیعی دارند، خودداری کنید.

• قند و نبات را فقط از برندهای معتبر و دارای مجوزهای بهداشتی و گواهی تولید بدون بلانکیت خریداری کنید.

• در صورت امکان، درباره روش تولید قند و فرآیند استفاده از مواد شیمیایی با تولیدکننده تماس بگیرید و اطلاعات دریافت کنید.

• به دنبال قندهایی باشید که در فرآیند تولید آن‌ها از فناوری‌های نوین و فیلتراسیون فیزیکی و طبیعی استفاده شده است.

تعهد تولیدکنندگان معتبر برای تولید قند سالم

برخی تولیدکنندگان حرفه‌ای قند، مانند شرکت قند صمیم، با هدف حفظ سلامت مصرف‌کنندگان، از سال‌ها پیش استفاده از بلانکیت و سایر مواد مضر را در تولید حذف کرده‌اند. این شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، قندهایی با سفیدی طبیعی، بدون افزودنی‌های شیمیایی مضر و کاملاً منطبق بر استانداردهای روز دنیا تولید می‌کنند.